Het Titus Brandsma Museum te Bolsward stelt pater karmeliet Titus Brandsma (1881-1942) centraal: zijn leven, zijn verzet (voor en tijdens WO II) tegen de nationaalsocialistische vijand, zijn martelaarschap en zijn betekenis voor geloof en wereldbeschouwing tot in onze huidige tijd.
Dit jaar (2018) presenteert het Titus Brandsma Museum het nieuwe museale project:
Aartsbisschop tegenover aartsvijand
De Utrechtse aartsbisschop Jan de Jong (*1885-✝1955) trotseerde tijdens WO II met grote standvastigheid, onverschrokkenheid en trefzekerheid de nationaalsocialistische vijand. Keer op keer tekende hij protest aan tegen elke verordening, maatregel en wet die de nazi-bezetter uitvaardigde. Hij deed dat met gevaar voor de kerk, voor zijn eigen leven, en voor dat van velen met hem. Zijn medestrijder, trouwe doorzetter en (verzets)held Titus Brandsma voorop.
Vanuit het aartsbisschoppelijk paleis aan de Utrechtse Maliebaan, waar Jan de Jong resideerde, gaven de vensters, tussen een woud van bomen door, zicht op de overkant van de straat. Een langgerekte plantsoenstrook met lindebomen en iepen scheidde het paleis van ‘s bisschops bedenkelijke overburen die daar waren gehuisvest: zowaar betrof het een macaber nazi-bolwerk met o.a. de hoofdkwartieren van de Sicherheits Dienst, de NSDAP en de NSB. Letterlijk en figuurlijk: Aartsbisschop tegenover aartsvijand.
Het thema van deze wisselexpositie is: in dilemma. Wat is de consequentie van het aantekenen van protest tegen de nationaalsocialistische ideologie; van ferme stemverheffing tegen nazi-denkbeelden; en van opstaan voor gerechtigheid en menswaardigheid? Toegegeven, een landelijk boegbeeld van het christelijk geloof (zoals aartsbisschop De Jong mag worden aangemerkt), dorstten de nazi’s niet al te openlijkaan te pakken, laat staan op te pakken. De in diens schaduw werkzame dappere verzetsplegers (zoals Titus Brandsma) des te meer. De bliksem van de nazi’s leidde op hen af. Slachtoffers tegen (w)elke prijs?
Schuldgevoel en zelfverwijt versus het onontkoombare besef dat er niettemin daden dienden te worden gesteld. In godsnaam. Dat is het complexe dilemma waarvoor de aartsbisschop zichzelf gesteld zag. Met onophoudelijk het zicht op de aartsvijand.
De museumbezoeker wordt in deze nieuwe wisselexpositie in een onheilspellende sfeer gebracht, waar met gebruikmaking van belevingselementen, decorstukken, spelvormen en museale voorwerpen hij/zij wordt aangezet tot nadenken over keuzes die men zelf zou maken, indien men zelf in dilemma zou komen te staan.
Bezoek ook dit jaar weer het Titus Brandsma Museum te Bolsward! Betreed en beleef het complexe woud van dilemma’s waarvoor verzetshelden, als aartsbisschop Jan de Jong met Titus Brandsma aan zijn zijde, zichzelf geconfronteerd zagen. Met als opponent tegenover hen: de onvoorstelbare mensonwaardigheid van oorlog.